Kościół Przemienienia Pańskiego przy ulicy Pijarskiej 2 w Krakowie

Kościół Przemienienia Pańskiego przy ulicy Pijarskiej 2 w Krakowie postanowiłem opisać w tym artykule ponieważ nie tak dawno zabrał mnie do niego mój przyjaciel. Był zdziwiony, że mieszkam od niego kilkaset metrów, przechodzę wielokrotnie w okolicach Rynku Głównego, a nigdy nie wszedłem do środka. Znajduję się przy samych Plantach. Co jest w nim zaskakującego, odróżniającego a może ciekawego? Zachęcam do przeczytania poniższego wpisu.

Wchodząc do środka rzymskokatolickiego, zabytkowego kompleksu sakralnego, przeciwnie jak w większości, przechodzimy ze schodów do kruchty przed którą są tylko duże, wzniosłe dwubiegowe schody bez kolumn. Jednak od samego początku miejsce jest piękne, zadbane, gustowne. Wystrój i wyposażenie wnętrza jest jest spojnie powiązane z architekturą, dekoracjami oraz efektami świetlnymi.

Dzięki otrzymanym funduszom od wojewody krakowskiego Stanisława Lubomirskiego, architekt Kacper Bażanka mógł zaprojektować późno barokowo – rokokową świątynie wybudowaną w 1718 – 1728 roku. Drugim projektantem był Franciszek Placidiego odpowiedzialnym za pomysł na fasadę wykonaną od 1759 do 1761 roku, która jest bezwieżowa z widocznie wydzielonymi trzema kondygnacjami. Kościół wzniesiony jest na planie prostokąta z jedną nawą oraz otwartymi kaplicami bocznymi. Charakterystycznym elementem jest jest gzyms przebijający wokół osi kościoła. Christian Bol wykonał rzeźby.

Po prawej stronie ołtarza wmurowane jest serce ks. Stanisława Koniarskiego, a przed wejściem do świątyni możemy podziwiać jego popiersie na kamiennej balustradzie fasady, który był wybitnym reformatorem szkół polskich, współautorem Konstytucji 3 Maja.

Przechodząc do sedna dlaczego postanowiłem opisać to miejsce jest fakt, że podobnie jak w Rzymie w kościele świętego Ignacego Loyoli jest iluzjonistyczne sklepienie oraz ołtarz główny. Na czym polega malarstwo iluzjonistyczne? Jego zadaniem jest przedstawienie obrazka 2d tak abyśmy byli pewni, że jest on namalowany w 3d, czyli w trójwymiarze. Malarstwo, które daje nam iluzję rzeczywistości stając się detalem w budynku najczęściej stosowane we wnętrzach kościołów oraz pałacy. Stosowane głownie w renesansie włoskim, stąd najwięcej we Włoszech, rzadziej w Grecji. Freski na sklepieniu przedstawiają apoteozę kluczy św. Piotra, które są wykonane w technice „kwadratury” oraz „mokrego fresku”. Wykonawcami są Franciszek Eckstein oraz Juzef Piltza. Wykonano te dzieła w 1733 roku. Według niektórych ludzi dekoracja sklepienia nawy głównej powoduje, że myślimy, że jest jeszcze jedno piętro z postaciami biblijnymi, świętymi, aniołami. Freski jezuity Andrei Pozza w kościele św. Ignacego w Rzymie przedstawiają otwierające się niebo przed bogiem. Dodatkowo widzimy fałszywą kopułę, która jest namalowana na płótnie, tak dobrze, że każdy ją widzi oczami wyobraźni.

Rzymskie założenia widoczne są również w formie architektonicznej ścian przechodzących w identyczne, wykonane technika malarską. Przedstawia nam połączenie ziemi ze strefą nieba, które ma na celu pokazanie rożnych alegori. W pierwszej jest namalowana apoteza kluczy piotrowych, które otwierają bramy raju w połączeniu kontynentów europy, Azji, Afryki, Ameryki.

Kolejno oglądamy personalizację cnót kardynalnych czyli roztropność, sprawiedliwość, umiarkowanie oraz męstwo, a także Miłość, Nadzieja, Wiara.

Nawy boczne zostały tak zaprojektowane, aby oddzielać tłum wiernych w celu łatwiejszego skupienia się na nabożeństwa. Fachowo nazywane empory potocznie zwane lożami.

Ołtarz jest w większości namalowany. Nawa głowna jest dużo szersza i wyższa niż prezbiterium.  Obecnie znajduję się w nim kopia obrazu Christophoro Untherpergera z włoskiej katedry Bresanone. Wizerunek przedstawia Jezusa z góry Tabor w rozmowie z prorokami Mojżeszem i Eliaszem.

W kościele krakowskim w kaplicach bocznych można podziwiać obrazy z XVIII wieku krakowskich malarzy Szymona Czechowicza oraz Andrzeja Radwańskiego. Kaplice od północno wschodniej części jest pod wezwaniem świętego Antoniego, Opłakiwania Chrystusa i Opieki Matki Boskiej Królowej Polski. Natomiast od strony południowo wschodniej świętej Rodziny, św. Józefa Kalasancjusza i św. Jana Nepomucena. W każdym z nich znajdują się ołtarze, które są ze sztucznego marmuru oraz stiuku. W dolnym kościele, do którego wchodzi się pod schodami od strony ulicy Pijarskiej są pochowani zakonnicy. Dodatkowo w tym miejscu w okresie Wielkanocy co roku do Grobu Pańskiego przychodzi wielu wiernych.

Wnętrze jest jasne i przestronne. Dla połączeń malarstwa i rzeźby warto go odwiedzić podczas spaceru czy wycieczki do Krakowa na Rynek Główny przy Plantach. Jeżeli nie mamy czasu, pieniędzy czy urlopu nie musimy jechać do Włoch, aby zobaczyć tak wielkie i piękne dzieła.